برنامههای بزرگداشت عطار، یک روز پیش از روز ملی این شاعر و عارف در تقویم جمهوری اسلامی ایران آغاز میشود و قرار است 25 فروردین به اوج رسیده و به پایان برسد. 25 فروردین که در تقویم ما روز عطار نام گرفته، هر سال زمان برگزاری این همایش و البته برنامههای دیگری است که برای گرامیداشت مقام یکی از ستونهای ادبیات فارسی ایران برگزار میشود. اگر برای ادبیات ایران 7 ستون قائل باشیم، بیشک عطار یکی از آنها خواهد بود.
مطمئنا در 5 ستون نخست نمیتوان جایی برای عطار درنظر گرفت، چرا که کاخ بلند نظم و نثر فارسی، ستونهایی به بزرگی فردوسی، سعدی، حافظ، مولانا و نظامی دارد اما اگر پس از این 5 شاعر و عارف ایرانی، بخواهیم یک تن دیگر را نام ببریم، بیتردید آن یک، عطار است. بنابراین همایش دوروزهای که فردا و پسفردا برگزار میشود، برای شناساندن عطار به کشورهای دیگر و حتی شاید در بین مردم خودمان کفایت نمیکند. در این همایش، مثل همه همایشهای اینچنینی، آنچه اتفاق میافتد، سخنرانی است و بس. آن هم در یک سالن نهچندان بزرگ در شهری نهچندان بزرگ و بدون پوشش خبری مناسب.
البته آن طور که دبیر اجرایی همایش میگوید، قرار است اتفاقات دیگری نیز در کنار سخنرانیها انجام گیرد. از جمله اینکه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، استاندار خراسان رضوی و جمعی از عطارشناسان بعدازظهر فردا به مقبره عطار نیشابوری میروند و آرامگاه او را گلباران میکنند. به گفته محمدمهدی مژدی رونمایی از سرود ویژه نیشابور و شعرخوانی چند نفر از شاعران مطرح کشور و نیشابور از دیگر برنامههای این مراسم است. همین طور قرار است پسفردا زنگ عرفان در تمام مدارس شهرستان نیشابور به صدا درآید که البته از بین همه این مدارس، یکی هم نامش عطار نیشابوری است. پس از این زنگ، همایش علمی و پژوهشی روز عطار در فرهنگسرای سیمرغ در نوبت صبح با سخنرانی محمد تقوی، حسن ذوالفقاری، محمدیوسف نیری، رضا اشرفزاده و ویدا احمدی برگزار میشود.
امسال همچنین قرار است مجسمهای بسیار بزرگ از سیمرغ رونمایی شود که به گفته مژدی، بزرگترین مجسمه سیمرغ در همه دنیاست. این مجسمه را رضا و میثم هادیانی با حمایت و سرمایهگذاری شهرداری و شورای شهر نیشابور ساختهاند. شهرداری نیشابور جز این برنامههای دیگری نظیر شبشعر نیز دارد. مسئولان نیشابور به جز اینها سرود ویژهای نیز برای شهر خود ساختهاند که به گفته سیدجلال هاشمی، فرماندار نیشابور آماده شده و قرار است رونمایی شود.
اما بعد...
فریدالدین ابوحامد معروف به عطار از بزرگترین شاعران و عارفان قرن ششم است. او علاوه بر اینکه آثار بزرگی خلق کرده، زندگی متفاوت و عجیبی داشته است که سبب شده بهعنوان یکی از چهرههای بیهمتای تاریخ فرهنگی ایران، شناخته شود. عطار اواسط عمرش دچار انقلاب روحی بزرگی شد و از آن به بعد بود که مسیرش را از کار در عطاری کوچک پدرش، به طی طریق در هفت شهر عشق تغییر داد. او در سرودن غزلیات عارفانه، داستانگویی به نظم و استفاده از تمثیل حیوانات و نگارش سرگذشت عارفان و سالکان ایرانی، بیهمتاست و... از جمله بزرگانی است که شاعران بزرگ بعدی، حتی مولوی، حافظ و سعدی، از او تاثیر گرفتهاند.
از او علاوه بر دیوان اشعار، منطقالطیر (همان که 30مرغ برای دیدن سیمرغ هفت مرحله را طی میکنند و...)، الهینامه (شامل قصههای کوتاه پندآموز و جذاب)، مصیبت نامه (در بیان مصیبتهای روحانی سالک)، مختارنامه (شامل رباعیات) و تذکرهالاولیا (سرگذشت و حکایات مربوط به 97 تن از عارفان و مشایخ تصوف) به جا مانده است.این آثار که هر یک وزنهای در تاریخ نظم و نثر ادب ایران هستند، اهمیت عطار را بهخوبی نشان میدهند اما عجیب آنکه در بزرگداشت او، برنامهها تنها به نیشابور محدود شده و بهگونهای عمل میشود که گویی عطار شاعری نیشابوری است، درحالیکه او نه حتی ایرانی بلکه شاعری جهانی است. زنگ عرفان تنها در مدارس نیشابور به صدا درمیآید و هر چه انجام میگیرد، محدود به برنامههایی محلی است، بنابراین عجیب نیست اگر چند وقت دیگر، کشوری در همسایگیمان یا حتی دورتر، ناگهان خود را صاحب عطار معرفی کند و برنامههایی بینالمللی تدارک ببیند و سال مثلا 2012 را به یونسکو بهعنوان سال عطار پیشنهاد دهد و... .